ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸਿਰਫ ਧਰਤੀ  ਦੇ ਕੁੱਖ ਵਿੱਚ ਸੋਣ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਹੈ ,  ਸਗੋਂ ਇੱਥੇ ਦੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਵੀ ਸੋਨਾ ਉਗਲ ਰਹੀ ਹਨ ,  ਉਹ ਵੀ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ।  ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਨਦੀਆਂ ਦੀ ਰੇਤ ਵਿੱਚ ਸੋਨਾ ਕਿੱਥੋ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ।

ਲੇਕਿਨ ਸਵਰਨ ਰੇਖਾ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਸਹਾਇਕ ਕਰਕਰੀ ਵਰਗੀ ਨਦੀਆਂ ਦੀ ਰੇਤ ਵਿੱਚ ਸੋਣ  ਦੇ ਬੇਹੱਦ ਬਰੀਕ ਕਣਾਂ  ਦੇ ਮਿਲਣ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਹੈ ।

ਇਸ ਨਦੀਆਂ  ਦੇ ਕੰਡੇ ਬਸੇ ਪਿੰਡਾਂ  ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇਹ ਕਣ ਰੋਜਗਾਰ ਦਾ ਸਾਧਨ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ ,  ਰੇਤ ਚੋਂ ਸੋਨਾ ਕੱਢਣ ਦੀ ਪਰਿਕ੍ਰੀਆ ਕਾਫ਼ੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋਣ  ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪੇਂਡੂ ਇਸ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ ।  ਕਿਸੇ - ਕਿਸੇ ਪਰਵਾਰ  ਦੇ ਲੋਕ ਤਾਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਇਸ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਹਨ ।

ਪੇਂਡੂ ਰੇਤ ਚੋਂ ਚੁਣਦੇ ਹਨ ਸੋਨਾ
 ਝਾਰਖੰਡ  ਦੇ ਤਮਾੜ ਇਲਾਕੇ  ਦੇ ਪੁਰਨਾਨਗਰ ,  ਨੋੜੀ ,  ਤੁਲਸੀਡੀਹ ,  ਕਡਰੁਡੀਹ ਆਦਿ ਪਿੰਡ  ਦੇ ਲੋਕ ਨਜਦੀਕ ਰੁੜ੍ਹਨ ਵਾਲੀ ਕਰਕਰੀ ਨਦੀ ਦੀ ਰੇਤ ਚੋਂ ਸੋਨਾ ਕੱਢਦੇ ਹਨ ।

ਇਹ ਕੰਮ ਪੂਰੇ ਸਾਲ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ।  ਵਰਖਾ  ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਣੀ ਆ ਜਾਣ ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਸੋਨਾ ਕੱਢਣ ਦਾ ਕੰਮ ਰੁਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪੁਰਨਾਨਗਰ  ਦੇ ਦੁਲਾਲ ਰਵਿਦਾਸ ਇੰਜ ਹੀ ਇੱਕ ਸ਼ਖਸ ਹੈ ।  ਰੋਜ ਸਵੇਰੇ ਕਰਕਰੀ ਨਦੀ ਦੀ ਧਾਰ ਵਿੱਚ ਖੜੇ ਹੋਕੇ ਰੇਤ ਚੋਂ ਸੋਨਾ ਚੁਣਨਾ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੇਸ਼ਾ ਹੈ ।  ਤਾਰਿਣੀ ਦੇਵੀ  ਵੀ ਇਹੀ ਕਰਦੀ ਹੈ ।  ਤਾਰਿਣੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਵੇਰੇ ਖਾਨਾ ਬਣਾਉਣ  ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਹ ਇੱਥੇ ਸੋਨਾ ਚੁਣਨ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

3 - 4 ਘੰਟੇ ਤਲਾਸ਼ਨੇ  ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਸੋਣ  ਦੇ ਚਾਰ - ਪੰਜ ਕਣ ਮਿਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।  ਸੋਣ  ਦੇ ਇਹ ਕਣ ਚਾਵਲ  ਦੇ ਦਾਣੇ  ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।  ਸਥਾਨੀਏ ਸੁਨਾਰ  80 - 100 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਣ  ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸਨੂੰ ਰਾਂਚੀ  ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀ ਕਣ 250 - 300  ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਵੇਚ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ।  ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੋਨਾ ਚੁਣਨ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਸ਼ਖਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਔਸਤਨ 4000 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਕਮਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ।